Rezerwa strategiczna węgla niezbędna na już!

Przewodniczący Jarosław Grzesik, w imieniu Krajowego Sekretariatu Górnictwa i Energetyki NSZZ „Solidarność” zwrócił się do premiera Donalda Tuska o przyspieszenie procesu odkupu ponad 1,5 mln ton węgla od Węglokoks S.A. i utworzenia rezerwy strategicznej przez Rządową Agencję Rezerw Strategicznych. Adresatami tego samego postulatu są także Borys Budka, nowy Minister Aktywów Państwowych oraz minister Marzena Czarnecka, stojąca na czele nowego resortu przemysłu. Brak szybkich decyzji i działań może wywołać poważne perturbacje na rynku węgla w Polsce. 

Przypomnijmy, że w połowie ubiegłego roku Prezes Rady Ministrów wydał decyzję polecającą Spółkom Skarbu Państwa: PGE Paliwa Sp. z o.o. i Węglokoks S.A. zakup i sprowadzenie do Polski dodatkowych ilości węgla energetycznego. Wobec ataku Rosji na Ukrainę, Polska podjęła decyzję o zaprzestaniu importu węgla z Rosji. Nie mając możliwości szybkiego zwiększenia produkcji krajowej, Rząd RP zdecydował się sprowadzić brakujący węgiel z innych kierunków niż rosyjski, wykorzystując do tego Spółki Skarbu Państwa. Zaimportowany węgiel kamienny tylko w ok. 20 % mógł zostać wykorzystany przez gospodarstwa domowe bądź podmioty wrażliwe. Pozostała ilość po odsianiu nadawała się jedynie do sektora ciepłowniczego i energetyki zawodowej. 

Przywołana decyzja Prezes Rady Ministrów, podjęta w formie uchwały, gwarantowała podmiotom realizującym import węgla, wsparcie w celu zapewnienia płynności finansowej pozwalającej na terminowe wykonanie zobowiązań związanych z finansowaniem pomostowym. Rok 2022 obfitował bowiem w wiele anomalii, zwłaszcza na rynku surowców energetycznych. Ceny węgla poszybowały wówczas na niespotykane w historii wyżyny. Ten gigantyczny wzrost popytu groził jednocześnie gwałtownym spadkiem cen, co okazało się faktem po kilku następnych miesiącach. Towar płynący z całego świata do Europy spowodował załamanie cen na rynku węgla. Efektem tego, były rosnące zapasy węgla. 

Zobowiązanie Rady Ministrów było, w tych niezwykle trudnych okolicznościach rynkowych, jedną z podstawowych przesłanek biznesowych, kluczową dla podejmowania oraz realizacji dalszych planów inwestycyjnych, jak również dla zapewnienia finansowania w kapitał obrotowy zapewniający nieprzerwane funkcjonowanie w szczególności spółek hutniczych oraz energetycznych, wchodzących w skład Grupy Kapitałowej Węglokoks.

Jednak brak realizacji procesu utworzenia rezerwy strategicznej przez Rządową Agencję Rezerw Strategicznych skutkuje dziś tym, że Węglokoks S.A. został zmuszony do uruchomienia procesu sprzedaży importowanego węgla energetycznego. Jak podkreślają władze tej spółki, procedowanie kontraktacji na rynku jest dla Węglokoks S.A. absolutną koniecznością, również w związku z zapadalnością kolejnych zobowiązań wynikających z umów kredytowych zawartych na interwencyjny zakup węgla, podpisanych z bankami PKO BP, BGK i PeKaO S.A. Obecne zadłużenie z tytułu interwencyjnych zakupów węgla przekracza 2 mld złotych, uniemożliwiając Spółce prowadzenie swojej bieżącej działalności operacyjnej, w szczególności zakup wsadu dla spółek hutniczych.

W związku z brakiem realizacji zobowiązania Rady Ministrów oraz bieżącą sytuacją dotyczącą zadłużenia i zagrożenia płynności Spółki oraz Grupy Kapitałowej, Węglokoks S.A. zmuszony jest do natychmiastowej sprzedaży nadmiaru węgla na rynku. Sprzedaż tak dużego wolumenu na rynku spowoduje perturbacje i konsekwencje w postaci zatrzymania sprzedaży polskiego węgla z kopalń Polskiej Grupy Górniczej, Tauronu Wydobycie i Węglokoksu Kraj.

Z informacji przekazanych Spółce przez Ministerstwo Finansów wynika, iż w budżecie roku 2023 zawarto pożyczkę dla Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych z przeznaczeniem na realizację zobowiązania Rady Ministrów, zaś treść umowy pożyczki została uzgodniona i zaakceptowana przez Prokuratorię Generalną. Umowa nie została jednak zawarta, natomiast z uwagi na roczność budżetu, istnieje poważna obawa czy środki te zostaną zagwarantowane również w budżecie na rok 2024.