Transformacja musi być sprawiedliwa

W Pałacu Prezydenckim odbyło się w środę (15 pażdziernika) posiedzenie plenarne Rady Dialogu Społecznego. Głównym tematem obrad była transformacja energetyczna państwa w relacji do bezpieczeństwa socjalnego obywateli i konkurencyjności gospodarki. W trakcie spotkania dokonano także zmian w składzie RDS oraz podsumowano dotychczasowe kierunki współpracy w dialogu społecznym.Otwarcie obrad połączono z apelem o traktowanie transformacji energetycznej nie tylko jako kwestii techniczno‑ekonomicznej, lecz także jako wyzwania społecznego.

Prezydent RP Karol Nawrocki podkreślił, że proces transformacji musi być prowadzony z uwzględnieniem odpowiedzialności społecznej – we współpracy z rządem, pracodawcami i pracownikami – aby jej koszty nie były przerzucane na najsłabsze grupy. Wskazał konieczność zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego podczas przejścia, łagodzenia skutków społecznych, szczególnie w regionach uzależnionych od sektora węglowego oraz utrzymania konkurencyjności polskiej gospodarki w kontekście regulacji unijnych, takich jak ETS czy Zielony Ład.

Prezydent zaznaczył, że dialog społeczny w formule RDS powinien służyć ocenie i opiniowaniu projektów legislacyjnych w obszarze energetyki, by uniknąć sytuacji, w których decyzje są realizowane „odgórnie” bez konsultacji ze stroną społeczną.

 – Transformacja energetyczna jest koniecznością, ale nie może odbywać się kosztem polskich rodzin i miejsc pracy. To proces, który musi łączyć odpowiedzialność za klimat z odpowiedzialnością za człowieka. Rząd, pracodawcy i związki zawodowe powinni wspólnie wypracować rozwiązania, które zagwarantują Polsce bezpieczeństwo energetyczne i społeczną równowagę. Dialog społeczny nie jest dodatkiem do transformacji – jest jej warunkiem – stwierdził Prezydent Nawrocki.

Piotr Duda, przewodniczący NSZZ „Solidarność” i RDS, podkreślił, że transformacja energetyczna nie może być pomijana w ramach Rady, lecz musi stać się przedmiotem realnej dyskusji.

W wystąpieniu zwrócił uwagę, że „Solidarność” od dwóch dekad ostrzega przed ryzykami polityki klimatycznej UE, w tym wpływem mechanizmów takich jak ETS2 na polski przemysł. Przypomnijmy, że związek przygotował ekspertyzę oceniającą wpływ ETS2 na gospodarkę Polski, którą przekazano członkom RDS.

Piotr Duda zaapelował o cofnięcie decyzji zarządu spółki Enea dotyczącej wypowiedzenia Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy oraz usunięcia przedstawicieli załogi z rady nadzorczej. Powtórzył, że „stanowisko Solidarności jest jasne” – zakłada kontynuację umowy programowej ze stroną prezydencką i realizację jej postanowień w kontekście transformacji energetycznej.

– Transformacja energetyczna nie może być prowadzona ponad głowami ludzi pracy. Od lat mówimy, że zmiany klimatyczne i gospodarcze muszą iść w parze z ochroną miejsc pracy i bezpieczeństwa socjalnego. Nie może być tak, że decyzje podejmowane w Brukseli czy w Warszawie prowadzą do likwidacji zakładów i dramatów rodzinnych w regionach przemysłowych. „Solidarność” nie jest przeciwko zmianom, ale jesteśmy za sprawiedliwą transformacją – taką, która daje szansę, a nie odbiera godność – podkreślał Piotr Duda, Przewodniczący NSZZ „Solidarność”.

Przewodniczący duda zwrócił się także do Ministra Aktywów Państwowych Wojciecha Balczuna i odniósł się do wczorajszej pikiety pracowników Enei przed MAP.

Tak jak dziś mówił Pan Prezydent – lepiej wyjść z tej kryjówki i powiedzieć wprost: ‘chcę rozmawiać’. (…) Szkoda, Panie Ministrze – zwracam się tutaj do Pana Ministra Wojciecha Balczuna – że Pan z tej kryjówki nie wyszedł. Czekałem na Pana, chciałem wręczyć krytyczne uwagi dotyczące, moim zdaniem, skandalicznej sytuacji, która miała miejsce w Enei. Mam na myśli wypowiedzenie Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy i wyrzucenie przedstawicieli załogi z Rady Nadzorczej – powiedział. Przewodniczący zażądał, by te decyzje zostały cofnięte.

Podczas obrad Prezydent dokonał zmian w składzie Rady Dialogu Społecznego, w tym powołał m.in. ministra aktywów państwowych Wojciecha Balczuna, ministra energii Miłosza Motykę oraz minister zdrowia Jolantę Sobierańską‑Grendę.

Przekazano także przewodnictwo RDS stronie pracodawców – funkcję tę obejmie Związek Rzemiosła Polskiego, którego prezesem jest prof. Jan Klimek. Zmiana przewodnictwa sygnalizuje nową dynamikę współpracy i konieczność wykazania się zdolnością do prowadzenia dialogu w trudnych obszarach, takich jak energetyka.

W posiedzeniu RDS udział wziął także Jarosław Grzesik, przewodniczący Krajowego Sekretariatu Górnictwa i Energetyki NSZZ „Solidarność”.

– Dzisiejsze posiedzenie Rady Dialogu Społecznego pokazało, że transformacja energetyczna w Polsce wymaga zarówno odwagi, jak i odpowiedzialności. Dyskusja ujawniła, że konieczne jest równoczesne uwzględnianie bezpieczeństwa energetycznego, interesów pracowników oraz stabilności gospodarki. „Solidarność” podkreśla, że bez dialogu społecznego i realnego udziału związków zawodowych ryzyka społeczne i gospodarcze mogą przerosnąć korzyści transformacji. Dziś wyraźnie zarysowały się też wyzwania, jakie stoją przed stroną pracodawców i administracją – potrzebna jest partnerska współpraca, by zmiany były sprawiedliwe i możliwe do wdrożenia w praktyce – podsumował spotkanie i dyskusję Jarosław Grzesik.